R 1100 GS marş motoru

[volkert]

Aslında marş motorunu sökme amacım bakım yapmaktı ama olmadı.Aşağıda nedenini okuyabilirsiniz.Motorun sol tarafındaki plastik kapağı sökerek işe başlıyorum.



Kapağı tek bir alyan civata tutuyor.Sol tarafından 2 adet plastik pim ile gövdeye geçiyor.Civatayı söktükten sonra kapağı hafif motorun arka tarafına doğru çekerek pimlerden kurtarmak, daha sonra güç girişinin arkadaki soketini çıkarmak gerekiyor.Soket kablosu uzun olduğu için sorun çıkmıyor.Kapağı çıkarınca manzara şöyle:



Güç girişinin çıkan soketi açıkça görünüyor.Paslanmış somun bakırdan yapılmış.Marş motorunu sökmek için o somunu ve altındaki soketi çıkarmak gerekiyor.Marş motorunu gövdeye 2 adet alyan civata bağlıyor.Birisi resmin sol tarafında görünüyor.Diğeri marş motorunun altında kalıyor.Çıkan plastik kapak.





Güç soketinin çapı 12.1 mm. Buraya giren fişin sağlı sollu yaylı tırnakları var bildiğiniz gibi.Yani nereden sorulacak, aranacak bilmiyorum ama 12 milimetrelik çakmak fişi diye sorucaz haberiniz olsun.Güç girişini arkadan büyük bir somun tutuyor.Burası genişletilip normal araba çakmak girişi takılabilir gibi geldi bana.Bu soketlerin dişisinden bulup kapağı söküp kapak üzerinde bakmak lazım.Teknik çizimdeki 2 numaralı parçalar yukarıda bahsettiğim pim contaları.Bunlara çıkartırken dikkat etmek lazım düşüp kaybolmasın.

[volkert]

Marş motorununun altta kalan civatası.



Bu resimdeki ayrıntılara dikkatinizi çekerim.Marş motorunu tutan civatanın hemen sol altındaki delik, plastik kapağın piminin geçtiği yuva.Civatanın arkasında görünen paslı yer, debriyaj balatasının bir parçası.Yani debriyaj aşağıdan açık.Tamamiyle kapalı bir kutunun içinde değil.Daha önce benim TDC (top death center) nin izlendiği delikten kaçırdığım plastik kapak, debriyajın tek açık noktası değil.Yani buradan bırakın yağmur suyunun girmesini, hortumu dayayıp su doldurmaya kalksan su falan dolmaz.Olsa olsa içerisi pas yapar ki zaten görüldüğü gibi paslanmış.Yani onun da bir manası yok.Debriyaj ıslandı diyelim.Bir iki kaydırır sonra kurudu mu aynen görevine devam.Görünen kablolar yan ayak kabloları.Resimde üzülerek gördüğüm bir ayrıntı daha var (sağ köşede).Şanzıman keçesinden dişli yağı yada debriyaj tarafından motor yağı sızıyor olsa gerek.
Marş motorunun 2 civatasını söküp dışarı alıyorum.



Marş motoru bu büyük volan dişlisini çeviriyor.Bu noktadan debriyaj da rahatlıkla görünüyor.

Kumpasla debriyajın kalınlığını birkaç defa çok dikkatli şekilde ölçtüm.Burada kumpasın sapının marş motoru kablosuna değmemesine dikkat etmek lazım.Kısa devre yapıp kıvılcım çıkıyor. Ölçtüğüm değer: 5.1 mm.Yeni debriyajın kalınlığı 6.7 milimetre (resim advrider'dan).



Değiştirme kalınlığı 4.5 mm olduğuna göre 2.2 mm çalışma aralığı var.Benim debriyaj 0.6 mm sonra değişmesi lazım.Yani ömrünün % 73'ü bitmiş. Kalan % 27 beni ne kadar idare edecek bakalım?


Marş motoru kirlenmiş ama çok abartılı kirlenmiş diyemem.



Fransız malıymış, ilginç!



Marş motorunda 2 parça var, küçük olanın ismi marş şalteri imiş.Ancak dişli olan kısmı gövdeye bağlayan şu 3 civatayı sökmeme rağmen;



ve arkadaki somunu,



bu parçaları birbirinden ayıramadım.Teknik çizimleri önceden incelemediğim ve konuyla ilgili bir kaynak da okumadığım için kaba kuvvet kullanıp ayırmak da istemedim.Belki bir yolu yöntemi vardır.Birşeyleri kırmak istemem, daha önce yaptım öyle hatalar.Yani yazının başında bahsettiğim "niye bakım değil de söküm?" sorusunun cevabı budur.Marş motorunun basit çalışma mantığı şurada anlatılmış: http://www.obitet.gazi.edu.tr/obitet/mars_ve_sarj%20sistemi/mars_sis.htm

Şurada da marş motoru üreten yerli bir firma var.Motorun benzerliğine dikkat!http://www.mako.com.tr/turkish/products/starter.htm

Alıntı (kaynağı kaybettim)
------------------------------------------------------------------------------------------------
SIK RASLANILAN MARŞ MOTORU ARIZALARI :

1- Marş esnasında dişlinin kavraşamaması ve sesler : Bu arıza genelde marş motoru burç yataklarının aşınmasıyla oluşur. Eksenden biraz aşağıya düşen dişli volan dişlisiyle iyi kavraşamaz bu nedenle bazen kavraşmaz yada esneyerek geçmeye çalışır. Buda seslere ve kavraşma arızalarına neden olur. Buçların yenilenmesi gerekir. Volan ve marş dişli arızalarıda göz önünde bulundurulmalıdır.

2- Fırça ve kollektörün aşınması ve oksitlenme : Kollektör yüzeyine iyi basamayan fırçalar, oksitlenme ve aşıntılar akım geçişini zorlaştırarak marşın ağır dönmesine veya hiç dönmemesine neden olur. Gözden geçirilmelidir.

3- Manyetik şalter arızaları : Salterin Aküden gelen Kablonun bağlı olduğu ve marşa bağlantı yapılan terminal cıvatalarının arka uçları kontak görevi görmektedir ve kontra somunla sıkıca bağlıdır. Bu kabloları söküp takarken dikkatli olmalı kontra somunlar gevşetilmemelidir. Yoksa cıvatalar oynar kontaklar çarpılır ve bilhassa marş terminaline bağlı seri sargının kopmasına neden olabiliriz. Şalterde iki sargı vardır. Seri sargı (Kalın) ve paralel sargı. Seri sargı kalın olup manyetik alanı daha güçlü olur ve esas nuveyi bu sargı çeker. Arızası halinde nüve çekilemez ve marş çalışmaz. Paralel sargı ise nuvenin çekilmesine yardımcı olan ve köprünün kontaklar üzerinde tutulmasını sağlar. Çünkü kontaklar birleştiği zaman seri sargı devre dışı kalır. Koprüyü paralel sargı tutar. Arızası halinde nüve çekilir fakat köprü kontaklarla birleştiği an seri sargı devre dışı kalacağından marşı çalıştıramayız. Eğer araçta marş esnasında nüvenin ileri geri hareketlerinin seslerini duyarsak bu arıza oluşmuştur.
Tecrebeli ve bilgili teknisyenler bazen bu şalter kapağını açarak, burada oluşan kopukluk ve oksitlenmeri gidererek şalteri çalışır hale getirebilir.
------------------------------------------------------------------------------------------------

Marş motorunu 2 ay sonra tekrar söktüm ve elektrikçiye götürdüm.Güzelce temizlendi ve rulmanları yağlandı.Kömürleri değişmedi iyi durumdaydı.Marş motorunu sökmüşken debriyaj balatasını tekrar ölçtüm (2000 km sonra). Ölçüde değişiklik yoktu.

[Basri]

2- Fırça ve kollektörün aşınması ve oksitlenme : Kollektör yüzeyine iyi basamayan fırçalar, oksitlenme ve aşıntılar akım geçişini zorlaştırarak marşın ağır dönmesine veya hiç dönmemesine neden olur. Gözden geçirilmelidir

Sanırım bendeki arıza bu, daha evvel yazmıştım ya yıkadıktan sonra çalışmamıştı diye, dün, Selçuk'ta Cumartesi pazarının ortasında kalakaldım ellerim kollarım poşet dolu. Plastik kapağı söktüm, elektrik bağlantılarını temizledim, üstüne pazarcılardan aldığım keserle tık tık vurdum, çalıştı. Her zaman pazarcı ve keser bulamayacağım için bugün söküp elektrikçiye vereceğim, temizlesin iyice.

Haksız mıyım abiler ara sıra yok TDM yok MDM diye kaşınmakta? Biraz anlamasam varya yenecek nane değil.
Sıradaki arızayı merakla bekliyorum...Ama yılmak yok, ille bi gün bu arızaların arkası kesilecek ve işte ben o zaman beyazlamış saçlarım, dökülmüş dişlerim ve bastonum ile birlikte, huzur içinde motoruma biniyor olacağım

[volkert]

İyi de abi, marş motoru sana önceden defalarca sinyal verdi dinlemedin.Halen o şekilde kullanmaya mı çalışıyorsun?

Mesela sis farını hiç düşünmedim, bedava verseler takmam.Motorun ateşleme düğmesini kullanırım.Kontağı açar açmaz devreye giren benzin pompası yerine, kontağı açtıktan sonra kendine gelen devrelere vakit tanırım.Belki gereksiz saçma birşeydir olsun.Acelem yok.Aceleci motoru değil bu.Pratik hiç değil.Benzin pompasının ateşleme düğmesini açmamla devreye giriş sesini dinlerim.Sesten sağlıklı çalışıp çalışmadığını anlamaya çalışırım.Her binişimde kontrol ettiğim noktalar vardır.

Sen motoru hergün kullanıyorsun.Kişisel görüşüm, o motorun gayet iyi gittiğidir.100,000 km yi devirmiş bir motor için normaldir abi onlar.Takma bence kafaya.Seviyoruz senin motoru

Bundan sonraki muhtemel arızaları Cem yazmıştı bir yerlerde yine eklese buraya güzel olur.

En kötüsü krank sensörü ve eksantrik zinciri diye hatırlıyorum.Eninde sonunda bunlarında bozulacağını biliyorum mesela. Hem zor hem yolda bırakacak cinsten.Sonra sırada debriyaj balatası var.O da ayrı bela!Oynar yerdeki rulmanlar var...

Bizi yoran neredeyse tüm bakım ve arızaları ile kendimiz uğraşmamız.O yüzden sürekli problem çıkarıyor gibi geliyor olabilir.Hepimiz çalışan insanlarız.Normalde insan boş vaktinde dinlenir.Bizim gibi çalışmaya devam etmez.

[ilyada]

Bendeki ariza ise -aslinda bir ariza degildi- ici balata tozu dolu bir mars motorunun yataklarinin yagsiz kalip sarip sikismasi idi.

Cok mars motoru soktum kisaca birseyler tavsiye edeyim :

Belli km. ler uzerindeki motorlar icin, daha motoru sokmeden siparis edilecek parcalar :
Iki yatak, iki komur. Hepsi bu !

Iyi bir oto elektrikcisine sokturun, asla kotusune degil. Basinda bekleyin :

Gerek yoksa kollektore tornada paso verip kollektoru bosa bitirmesin !
Gerek varsa muhakkak paso versin. (genelde zimpara yeterli oluyor)

Komurler saglam abi, bunlar daha cok gider abi ayaklari yapmasin. Mars acilinca komurler degisir ! uc kurusluk bisey zaten. Bmw den almak gerekmiyor, her yerde var.

Yataklara bakin, mumkunse olcun. 0,3 ten fazla bosluk varsa degisecek, ovallesme varsa degisecek. Mars motorunun butun cani o yataklarda.
"Gerek yok abi" ayaklarina pesinen inanmayin.

Ustunkoru degil, cok iyi temizlenecek, yikanacak, yaglanip toplanacak.

Tamircilerin "mars tasagi" diye tabir ettikleri parca var, mars rolesi. Bu bir yuksek akim rolesi. icinde elektromanyetik guc saglayan bobin bir de yuksek akim kontak takimi var. Kucuk watli guc ile buyuk watli ve yuksek akimli guce kumanda etmeye yariyor. Bakimi yapilsa cok iyi olur. Tum araclarda en sik sorun cikartan noktalardan biridir.

Tum bunlari isinin ehli bir oto elektrikcisi yada su yeni adlariyla "mars/alternator hastanesi" yarim saatte yapar ve 20-30 lira iscilik alir. Bir kez duzgun yapilinca da en az 50.000 gider.

Duzgun yapilmasi onemli. Onu bosver bunu bosver yapilacaksa hic acilmasin daha iyi. Zaten hepi topu iki tane bozulan parca var. (disli kismina pek bisey olmuyor bizim motorlarda)

[quote="FreeSpirit"]

Haksız mıyım abiler ara sıra yok TDM yok MDM diye kaşınmakta? Biraz anlamasam varya yenecek nane değil.
Sıradaki arızayı merakla bekliyorum...Ama yılmak yok, ille bi gün bu arızaların arkası kesilecek ve işte ben o zaman beyazlamış saçlarım, dökülmüş dişlerim ve bastonum ile birlikte, huzur içinde motoruma biniyor olacağım

Abi senin arizalarin hepsi incik boncuk seyler. Hicbiri masrafli ciddi sorunlar degil. Bir bolumu yapinca, detaylari atlamadan tam yaparsan bitecek. zaten genelde elektrik sorunlari vs..

Mesela alternator rurmanlari .. Yarin dagilirsa kizacan mi ? Normal ama.. Rulman bu. Bir omru var. Ikisi bes lira iste. Ama sokmek takmak mesele. Onun icin bir bolgeyi, bir parcayi sokunce bir daha ugrasmamak icin tam yapmak gerekiyor.

Sevgiler...CeM...

[Basri]

Mesela sis farını hiç düşünmedim, bedava verseler takmam.Motorun ateşleme düğmesini kullanırım.Kontağı açar açmaz devreye giren benzin pompası yerine, kontağı açtıktan sonra kendine gelen devrelere vakit tanırım.Belki gereksiz saçma birşeydir olsun.Acelem yok.Aceleci motoru değil bu.Pratik hiç değil.Benzin pompasının ateşleme düğmesini açmamla devreye giriş sesini dinlerim.Sesten sağlıklı çalışıp çalışmadığını anlamaya çalışırım.Her binişimde kontrol ettiğim noktalar vardır.

Sanmıştım ki, Afganistan'da, Nepal'de, Semerkant'ta ve Afrika'da dolaşan, tur yapan bu motorlara benim hergün asfalt yolda yaptığım 50 km hap gelir, devede kulak yani, hapşırmaz, tıksırmaz bile, yap rutin bakımı, koy benzini allahaısmarladık..

Fakat, Ersen haklısın, dediklerine ve bir sürü kritere daha dikkat etmek lazım, yeni modellerde bile.

Peki abi, madem bu kadar dikkat edecektik aman hasta olmasın, üşütmesin diye, enduroluğu nerede kaldı bunun?
94 model, leş gibi bir Honda Shadow ACE 1100 üm vardı, eski modelse eski model, bir sene içinde sadece benzin koydum, yağını bile değiştirmedim. Tek bir arıza yaşamadım.

Ben, GS'i arızasız ve sorunsuz bir motor olarak gözümde fazla büyüttüğüme inanıyorum, beklentilerim çok fazlaydı yani.

Fakat, hala iyi tarafları, eksilerini gölgede bırakıyor.

Cem, marş motoru tavsiyelerin için teşekkürler, ustanın başında durup söylediklerini yaptıracağım.

Basri..

[Basri]

Ersen söküp takmasını anlatmıştı, oraları geçiyorum.

Önce Üzeyir Usta'nı ağzından şunları aktarayım;

Astra, Vectra ve Clio'da da buna çok benzer dinamolar kullanılır, kaidesi sağlam kaldığı takdirde her şekilde tamir edilir, bunlar şanzımanlı dinamodur, yastık bile yoktur, mıknatısla çalışır, kolay arıza yapmaz, sadece kömürleri biter, yalnız dağıttıktan sonra motajı çok dikkatli yapılmalıdır.

İşte benim marş dinamosu, bakalım içinden ne çıkacak


İlk tespit, kömür yuvası kapağı kırık


Bu da kırılmış kapak


Yukarıda Ustanın belirttiği gibi montaj çok dikkatli yapılmalıymış, resimde görülen yayı takmak çok zormuş ve bu yay takılırken kapak kolaylıkla kırılabilirmiş, zaten Üzeyir Usta kendiside takarken yeni kapağı kırdı ve ikinci bir yeni kapak taktı.
Yani en son açan dallama kapağı kırdığı halde öylece toplamış

Bu da yeni kapak


Kömürler sizlere ömür. Eski ve yeni kömür.


Bu arada bütün parçalar Üzeyir Usta'da vardı, hiç parça aramadık.
Kollektor temizlenip zımpara oldu ama resmini çekemedim. Zaten adam oruçlu, hava sıcak, ben abes sorular sorup aradan resim çekmeye çalışıyorum, ramak kaldı marşınıda, motorunada ....... diyip beni dükkandan kovmasına. Allahtan 15 senelik hatırımız var.

Üzeyir Usta


Bu kömürün bağlandığı cıvata sökülmüyor, alttan da dönüyor, yeni taşak 50 lira civarı, biz de eski komürün kablosunu kesip yenisini lehimliyoruz.


Yeni kömür yuvası kapağı takılmış vaziyette


Bir 50000 km daha açılmamak üzere kapanıyor


Malzeme, işçilik 50 lira.

Selam, sevgi, Basri...